We weten allemaal dat stress in ons hoofd kan zitten, maar wist je dat het zich net zo goed vast kan zetten in je lichaam? Als massagetherapeut zie ik wekelijks hoe mentale spanningen zich vertalen naar fysieke klachten. In deze blog neem ik je mee in de invloed van mentale belasting op spieren, pezen en fascia — en hoe je daar via ontspanning en bewustwording iets aan kunt doen.
Spierspanning door mentale stress
Stress kan de lichaamshouding beïnvloeden. Bij spanning of zorgen trekken mensen vaak onbewust de schouders op, spannen de buik aan of klemmen de kaken. Bovendien zorgt stress vaak voor een versnelde, hoge ademhaling, waarbij indirect ook de spieren verbonden aan het ademhalingsapparaat extra belast raken. Door deze onbewuste aanspanningen ontstaan dan vooral in de nek, schouders, onderrug of kaken klachten. Deze spanning kan zich opbouwen en leiden tot chronische pijn, stijfheid en/of vermoeidheid. Het lichaam is als het ware continu ‘alert’, ook als er geen directe dreiging is.
Pezen onder druk
Stress activeert het sympathisch zenuwstelsel: je lichaam komt in de actiestand. Dat is handig voor een korte vlucht of gevecht, maar niet als die stand blijft hangen. Chronische spierspanning betekent ook constante trekkracht op pezen. Pezen verbinden spieren aan botten. Als spieren zich langdurig aanspannen — wat vaak gebeurt bij stress — trekken ze voortdurend aan de pezen. Die trekkracht hoort bij bewegen, maar als er nauwelijks ontspanning is tussendoor, krijgen pezen te maken met overbelasting en weinig hersteltijd.
Daarbij komt dat pezen van zichzelf al slecht doorbloed zijn, dus het herstel verloopt sowieso traag. Zeker bij repeterende bewegingen of langdurig zitten kan dit leiden tot klachten.
Fascia en opgeslagen spanning
Fascia – het netwerk van bindweefsel dat alles in je lichaam met elkaar verbindt – is gevoelig voor emotionele en mentale belasting. Stress en onverwerkte emoties kunnen zich ‘vastzetten’ in de fascia, waardoor deze minder soepel beweegt. Dit kan leiden tot verklevingen, stijfheid en een gevoel van ‘vastzitten’ in je eigen lijf.
De rol van ontspanning
Gelukkig is er ook goed nieuws: het lichaam wil herstellen, als we het daar de ruimte voor geven. Ontspanningsvormen zoals massage, diepe ademhaling, yoga, meditatie en mindfulness helpen het parasympathisch zenuwstelsel te activeren. Het parasympathisch zenuwstelsel is het deel van het autonome zenuwstelsel dat de organen aanstuurt richting rust en herstel. Hierdoor verbetert de doorbloeding en kunnen spieren, pezen en bindweefsel weer loslaten en herstellen.
Tot slot
Je mentale welzijn is geen losstaand onderdeel van wie je bent. Het is direct verbonden met je fysieke gezondheid en dat is iets wat we in de drukte van alledag weleens vergeten. Door regelmatig bewust stil te staan bij hoe je je voelt, goed te ademen en rustmomenten te creëren, help je je lichaam én geest. Je hoeft niet ziek te zijn om goed voor jezelf te zorgen.